Türkiye’de Bilgisayar Çağının Başlangıcı: IBM 650’nin Gelişi
Türkiye’de teknoloji tarihinin dönüm noktalarından biri, 1960 yılında IBM 650’nin ülkemize gelişiyle atılmıştır. Akıllı telefonlar, bilgisayarlar, tabletler hatta modern araçlar bugün yaşamımızın ayrılmaz parçaları. Fakat Türkiye ilk bilgisayarı ile tanıştığında teknoloji dünyası bambaşka bir noktadaydı. O dönemde ne internet vardı ne de günümüzde alışkın olduğumuz grafik ekranlar… Delikli kartlarla programlanan devasa makineler, bilim kurgu filmlerinden çıkmışçasına insanları büyülüyordu.
IBM 650 Türkiye’ye Nasıl Geldi ve Hangi Amaçla Kullanıldı?
Türkiye’nin ilk bilgisayarı IBM 650, 1960 yılında Karayolları Genel Müdürlüğü (o zamanki adıyla Karayolları Umum Müdürlüğü) tarafından satın alındı. Bu adımın temel nedeni, zorlu ve karmaşık yol yapım hesaplamalarını çok daha hızlı ve düşük maliyetle gerçekleştirmekti. O yıllarda karayollarının projelendirilmesi aylarca süren, büyük titizlik ve yoğun emek isteyen işlerden biriydi.
IBM 650 ise tüm bu karmaşık süreçleri dakikalar içinde tamamlayabiliyordu. Türkiye’de teknolojik gelişim adına bir dönüm noktası oldu; yalnızca yol ve köprü hesaplamalarında değil, altyapı projelerinde de devrim yarattı.
IBM 650’nin Teknik Özellikleri: O Dönemin İnanılmaz Teknolojisi
Pek çoğumuza bugün ilkel gibi gelse de IBM 650, 1960’lar için bir mühendislik harikasıydı. İşte makinenin bazı ilginç teknik özellikleri:
| Özellik | Açıklama |
|---|---|
| Veri Girişi | Delikli kart (punch card) ile bilgi girişi |
| Bellek | Her biri 10 karakterden oluşan 2000 kelime kapasiteli hafıza |
| İşlem Gücü | Dakikada 78.000 toplama-çıkarma, 5.000 çarpma işlemi |
| Programlama Dili | Assembler ve FORTRAN gibi dönemin dilleri |
IBM 650’nin hafızası günümüz bilgisayarlarıyla kıyaslandığında çok küçük görünse de, o yıllarda bu kapasite devrim niteliğindeydi. Ve işlem hızı sayesinde, mühendislerin aylarca sürebilen hesaplamalarını yalnızca birkaç saat veya dakikada çözebiliyordu.
IBM 650’nin İlk Kullanım Alanı ve Etkileri
İlk büyük görevi Polatlı-Sivrihisar arasındaki 63 kilometrelik yolun proje hesaplamalarını yapmak olan IBM 650, mühendislerin aylarca sürecek işlemlerini yalnızca 1 saatte tamamladı. Bu, Türkiye’de bilgisayar teknolojisinin ne denli doğru bir yatırım olduğunu gözler önüne serdi ve kamu sektöründe otomasyonun yolunu açtı.
IBM 650, tam 18 yıl boyunca Karayolları Genel Müdürlüğü’ne hizmet verdi. Sadece yol yapımı değil, maliyet analizleri, köprü hesaplamaları ve envanter kayıtları başta olmak üzere birçok kritik alanda kullanıldı. Bu katkılar, Türkiye’nin altyapısındaki teknolojik gelişimin öncü adımları oldu.
Modern Hayatta Bilgisayarların Yeri ve IBM 650’nin Tarihsel Önemi
Bugün bilgisayarların olmadığı bir hayatı hayal etmek neredeyse imkânsız. IBM 650 ise bu değişimin başlangıcındaki en önemli kilometre taşıydı. O günlerden bugüne, Türkiye’de teknolojik altyapının güçlenmesinde büyük rol oynadı; üniversitelerin, kamu kurumlarının ve sanayinin dijitalleşme sürecini başlattı.
Türkiye’nin İlk Bilgisayarı Şimdi Nerede?
Yıllarca kullanıldıktan sonra teknolojinin hızlı gelişimine yenik düşen bu tarihi makine, şu anda Eskişehir’de Karayolları Genel Müdürlüğü Eğitim Tesislerinde bir anı ve teknoloji mirası olarak sergileniyor. Eğer siz de Türkiye’nin ilk bilgisayarını yerinde görmek ve teknoloji tarihinin dönüm noktalarından birine tanıklık etmek isterseniz, bu benzersiz makineyi ziyaret edebilirsiniz.
Sonuç: Bir Dönemin Hikâyesi Olarak IBM 650
Türkiye’nin teknolojik yolculuğu için bir başlangıç anlamı taşıyan IBM 650, ülkemizin altyapısal gelişiminde önemli bir rol üstlendi. Bugünün akıllı sistemlerinin ve otomasyonun temel taşlarından biri olan bu bilgisayar, halen teknoloji meraklılarını ve tarihseverleri etkilemeye devam ediyor. Eğer bilgisayarların geçmişini ve bugünkü teknolojik gelişimin temellerini merak ediyorsanız, Türkiye’nin ilk bilgisayarı IBM 650’nin hikayesinden ilham alabilirsiniz!
