Yapay Zekâ Alanında Eğitim: Türkiye’nun Güncel Durumu
Son yıllarda yapay zekâ teknolojileri hayatımızın vazgeçilmez bir parçası haline geldi. Her sektörde olduğu gibi eğitim alanında da bu teknolojilere olan ihtiyaç hızla artarken, nitelikli insan kaynağı ihtiyacı da gündeme geliyor. Türkiye’de birçok üniversite yapay zekâ bölümleri açarak bu alana yönelmeye başlasa da, halen ciddi eksiklikler bulunuyor. Özellikle eğitmen yetersizliği öne çıkan ve çözüm bekleyen bir sorun olarak karşımıza çıkıyor.
Yapay Zekâ Bölümlerinde Eğitmen Sorunu
Türk Eğitim Derneği (TED) tarafından düzenlenen Uluslararası Eğitim Forumu’nda konuşan TED Genel Başkanı Selçuk Pehlivanoğlu, üniversitelerde yapay zekâ bölümlerinin açılmış olmasına rağmen bu bölümlerde görev yapacak yeterli sayıda öğretim üyesinin bulunmadığını vurguladı. Pehlivanoğlu’na göre, şu anda Türkiye genelinde 25 üniversitede yapay zekâ bölümü bulunuyor. Ancak bu bölümlerin çoğunda profesör ve doçent kadrosu yok denecek kadar az.
| Üniversite Sayısı | Profesör Bulunmayan Bölüm | Doçent Bulunmayan Bölüm | Sadece Bir Öğretim Elemanı Olan Bölüm |
|---|---|---|---|
| 25 | 18 | 13 | 5 |
Yukarıdaki tablo, yapay zekâ bölümlerinin akademik kadro eksikliğini açıkça ortaya koymaktadır. Bölümlerin nicelik olarak artması önemli olsa da, nitelikli ve alanında uzman eğitmenlerin olmayışı, öğrencilerin yeterli bilgi ve deneyimi kazanmasını engelliyor. Pehlivanoğlu’nun ifadeleriyle, “Alan açmak kadar, o alanı nitelikle doldurmak da şart!”
Yapay Zekânın Eğitime Entegrasyonu: Fırsatlar ve Riskler
Yapay zekâ teknolojileri eğitim sistemlerine entegre olurken, küresel ölçekte ciddi bir dönüşüm yaşanıyor. Türkiye, dijitalleşme ve yeni nesil teknolojilere uyum sağlama noktasında çeşitli adımlar atsa da, mevcut eksikliklerin giderilmesi gerekiyor. Pehlivanoğlu, gelinen noktayı şu sözlerle özetliyor: “Artık bir eşikteyiz. Ya kendi geliştirdiğimiz, bize benzeyen makinelerin hizmetkârı olacağız ya da dönüşüme yön vererek insan merkezli sistemlerin kurucusu haline geleceğiz.”
Yapay Zekâya Uyum İçin Eğitimde Reform Zorunluluğu
Sadece Türk Eğitim Derneği değil, TÜSİAD Başkanı Orhan Turan da Türkiye’nin dijitalleşme, yapay zekâ ve yeşil dönüşüm süreçlerinde temel taşı olan eğitime dikkat çekti. Turan’a göre eğitim sisteminin yenilenmesi, sürdürülebilir kalkınma ve gelişmiş 10 ekonomi arasında yer alma hedefleri için olmazsa olmaz.
Yeni nesil eğitimde, analitik düşünme, empati, çeviklik ve yaşam boyu öğrenme gibi günümüzün ve geleceğin becerilerine vurgu yapılıyor. Sadece bilgi aktarımının yeterli olmadığı, öğrencilerin çok yönlü ve farklı bakış açılarıyla donatılması gerektiği belirtiliyor.
Türkiye’nin Eğitimde Karşılaştığı Başlıca Sorunlar
| Sorun | Açıklama |
|---|---|
| Eğitmen Eksikliği | Yapay zekâ bölümlerinin çoğunda profesör ve doçent yok. |
| Müfredat Uygunluğu | Yapay zekâ teknolojilerinin eğitim müfredatına entegrasyonu yeterli değil. |
| Yetkinlik Odaklı Eğitim | Öğrencilerin analitik, empatik ve yaratıcı becerilerle donatılması gerekiyor. |
| Sürdürülebilirlik | Eğitim sisteminin dönüşüme ve geleceğin ihtiyaçlarına uygun hale getirilmesi gerekiyor. |
Eğitimde Dijitalleşme İçin Çözüm Önerileri
- Akademik kadronun güçlendirilmesi: Üniversitelerde yapay zekâ alanında uzman profesör ve doçent kadrolarının artırılması, bu kişilere yönelik teşviklerin sunulması.
- Müfredatların güncellenmesi: Öğrencilerin güncel teknolojiler ve uygulamalar konusunda bilgi sahibi olacağı şekilde ders içeriklerinin hazırlanması.
- Üniversite-sektör iş birliği: Sanayi ve teknoloji şirketleriyle üniversiteler arasında projeler geliştirilmesi, uygulamalı eğitim fırsatlarının artırılması.
- Yaşam boyu öğrenmeye odaklanılması: Akademik kariyerden bağımsız olarak, mevcut çalışanların ve öğrencilerin sürekli yeni beceriler kazanmasına olanak veren programların oluşturulması.
Sonuç: Türkiye’de Yapay Zekâ Eğitiminde Nitelik Sorunu ve Gelecek Adımlar
Yapay zekâ çağında global rekabet gücünü korumak isteyen ülkeler için güçlü ve nitelikli bir eğitim altyapısı vazgeçilmezdir. Türkiye’de üniversitelerde yapay zekâ bölümlerinin hızla açılması önemli bir başlangıç olsa da, eğitmen eksikliği ve müfredatın güncellenmesi gibi konularda hızlı adımlar atılmalıdır. Aksi takdirde, sadece niceliksel artışla yetinmek, global arenada geri kalma riskini beraberinde getirebilir. Bu nedenle tüm paydaşlara düşen görev; alanı hem nitelikli insan kaynağıyla doldurmak, hem de gençleri geleceğin teknolojileriyle buluşturmaktır.
